LITERATURA I ZŁO

Francuski pisarz i filozof, `metafizyk zła` Georges Bataille (1897`1962), w tym zbiorze portretującym ośmioro pisarzy i poetów, w większości francuskich (E. Bront, Baudelaire, Michelet, Blake, Sade, Proust, Kafka, Genet), rozważa ich dzieło właśnie od strony związków literatury ze złem. Literatura zajmuje się złem, ale i sama, daleka od neutralnej `sztuki dla sztuki`, `nie jest niewinna`, ponieważ stanowi `odnalezione` dzieciństwo. A czyż `dzieciństwo może być nosicielem prawdy`` Diagnoza Bataille`a jest złożona, trudna, by nie rzec: niejasna, lecz fascynująca jak samo zło. Literatura opisuje zło, ociera się o zło, upaja się złem, stanowi `rodzaj zatracenia`. Cała rzecz w tym, że Zło zawiera się w wolności. Wolność jako rozkiełznanie, wybuch poezji nie pozwala się gładko sprowadzić do tradycyjnie pojmowanego dobra opartego na użyteczności i pożytku. Dopiero Dobro-i-Zło razem oświetlają sens istnienia. Jeśli bowiem Blake w interpretacji Bataille`a sprowadzał wszystko do poezji, a poezję do zła, czy Genet `pragnął Zła dla wartości duchowych`, to wszystko to działo się `poza dobrem i złem` w naszym zwykłym sensie. Te wysokie spekulacje w procesie wytoczonym literaturze nie prowadzą do łatwego orzeczenia jej winy. Wyrok wydaje czytelnik na podstawie swojej oceny stopnia współudziału literatury. A i samo dzieło Bataille`a, tak żywe do dzisiaj, w rzeczywistości nie jest przecież oskarżeniem, lecz próbą zrozumienia.