OCALENI W AZJI WSCHODNIEJ

Po ataku na Rzeczpospolitą w1939 roku wielu polskich obywateli uciekło przed działaniami zbrojnymina Wileńszczyznę lub Litwę kowieńską. Po wcieleniu Litwy do ZSRS część znich postanowiła udać siędo krajów Dalekiego Wschodu. Wśród nich była znaczna liczba Żydów. Dzięki działaniom polskichsłużb dyplomatycznych wJaponii oraz wHarbinie iSzanghaju po dotarciu na miejsce potwierdzonoobywatelstwo uchodźców, przez co zyskali oni opiekę dyplomatyczną oraz pomoc finansowąpozwalającą części osób na udanie się do państw neutralnych, m.in.Stanów Zjednoczonych czyKanady. Dzięki polskim paszportom ich sytuacja po przeniesieniu do Szanghaju była diametralnie innaniż Żydów niemieckich czy austriackich, którzy po wyjeździe zIIIRzeszy stali się bezpaństwowcami.Wswojej książce Olga Barbasiewicz rysuje szerokie tło tych wydarzeń. Opisuje okolicznościpowstawania polskich placówek dyplomatycznych wAzji Wschodniej wprzededniu wybuchu II wojnyświatowej, szczególnie dużo uwagi poświęcając karierze dyplomatycznej Tadeusza Romera,ambasadora RP wJaponii wlatach 1937`1941, następnie kierującego misją specjalną wSzanghaju.Omawia zarówno stosunki polsko-japońskie, jak ipolitykę Japonii względem Żydów przed wybuchemwojny na Pacyfiku w1941 roku. Nie tylko opisuje losy uchodźców na Dalekim Wschodzie ipomocpolskiego państwa wyświadczoną tam jego żydowskim obywatelom, ale ukazuje też, jak wiele osóbprzyczyniło się do jej udzielenia.Mamy do czynienia zniezmiernie cenną pozycją. Opowiada ona omało znanych lub prawienieznanych wPolsce wydarzeniach, bazując wznacznej mierze na źródłach, których do tej pory niewykorzystywano.prof. dr hab. Jakub Polit