ESEJE ALBO PORADY, PRAKTYCZNE I MORALNE

Filozof, prawnik i polityk Francis Bacon (1561`1626), uznawany za ojca nowożytnego empiryzmu (i rzekomo za autora dzieł Szekspira), obok dzieł ściśle filozoficzno-naukowych tworzył też utwory bliższe literaturze jak utopia `Nowa Atlantyda` czy właśnie `Eseje` pomyślane jako `wytchnienie` od badań (które zresztą przypłacił życiem, przeziębiwszy się śmiertelnie podczas eksperymentu z mrożeniem żywności w śniegu). W pierwszej wersji zbiór (dziesięciu tekstów) ukazał się już w 1597 roku, dlatego są opinie, że Bacon był pionierem współczesnego eseju. Niniejszy tom jest przekładem trzeciego wydania z 1625 roku i zawiera 58 esejów. Te krótkie, błyskotliwe teksty pełne aforyzmów składają się na swoisty poradnik w rozmaitych kwestiach: od wysoce filozoficznych (`O śmierci`) przez polityczne (`O rządzeniu`) po praktyczne (`O załatwianiu spraw`). Autor radzi, jak się odnosić do perspektywy śmierci, do miłości (`jest ona dzieckiem szaleństwa`), do problemów rządzenia (zręcznie unikać zagrożeń i je odsuwać). Roztacza wizje i projekty: jakie budować pałace i jaki ma być `książęcy ogród` (ta `najczystsza spośród przyjemności ludzkich`). Nie brak mu jednak dystansu do biegu spraw świata i swego ich komentowania: `nie jest dobrze zbyt długo przypatrywać się tym kołom zmienności, bo można dostać zawrotu głowy`. Duch umiarkowania i życiowej mądrości przenika ten `poradnik` ` w tym jego nieustająca wartość i świeżość, nawet jeśli czytelnik nie skorzysta z sugestii, co posadzić w swoim ogródku.