WZGÓRZE BZÓW

Wzgórze Bzów to wyjątkowy głos młodego pisarza, przypominającego oważkich sprawach naszej historii, ale też ` na sposób poetycki ` omożliwościach naszego języka. Autor bardzo osobiście, pisząc `zgłębi swojego wnętrza` stworzonym na potrzeby dzieła `językiem wjęzyku`, kreuje rzeczywistość przedstawioną. Jej istotę stanowi nie tylko świat ducha narratora, wypełniony nieustanną obecnością upominających się oswoje miejsce przodków, lecz także opis potwierdzonych historycznie wydarzeń, jakimi były przesiedlenia kresowiaków zokolic Drohobycza na poniemieckie tereny Dolnego śląska.Wzgórze Bzów można czytać po kolei rozdziałami, układającymi się wjedną opowieść, ale ina wyrywki, bo każdy znich to pełna, dobrze spuentowana historia. Fragmentarycznej lekturze sprzyja chwilami oniryczny charakter tej opowieści, przenoszącej nas wróżne czasy iklimaty emocjonalne, za pomocą których opisana została historia życia rodziny autora ijego samego. Czy jest prawdziwa, dokumentalna, co sugerują przywołane detalicznie fakty, czy dopowiedziana przez piszącego, nie da się do końca rozstrzygnąć. Do czytelnika należy wybór, czy zechce się przywiązać do realnych historycznie detali ` drogowskazów, czy raczej da się poprowadzić przez zakamarki duszy przewodnika, jakim staje się kilkuletni na początku, azbiegiem lat dorastający na naszych oczach bohater liryczny. Bo wyjątkowość tej opowieści, jak wpoezji, zasadza się na metaforyce iwieloznaczności, na nie do końca odgadnionej głębi, do której schodzimy przez pokłady języka. Co istotne, autorski język, którym posługują się postaci, bynajmniej nie pozostaje hermetyczny, ale daje pole do wielu skojarzeń. Właśnie ze względu na ten wysublimowany sposób narracji można umieścić tę prozę między opowiadaniami Brunona Schulza, pełnymi językowych iwyobrażeniowych gier, apoetycko-metafizyczną prozą Tadeusza Nowaka. We Wzgórzu Bzów literackiemu przetworzeniu ulegają dzieje unikatowej formacji kulturowej, jaką byli obywatele wielonarodowego tygla dawnej Rzeczypospolitej, decyzją mocarstw przesiedleni na tereny Dolnego śląska. Wpowieści Staronia ` na dolnośląską prowincję, do Jędrzychowa, wsi wjego północno-zachodniej części. Poznając jednostkowe losy konkretnych osób znajbliższego otoczenia narratora, uświadamiamy sobie, jak bezwzględnie wpływały na nie mechanizmy historii. Zaproszeni do uczestnictwa wich życiu stajemy się świadkami budowania przez nich swojego nowego domu na nowych Kresach. To opowieść ohistorii, która ` niewypłakana inieprzepracowana wprocesie żałoby wpokoleniu jej bohaterów ` powraca wpokoleniu trzecim, wczęsto nieuświadomionych wspomnieniach ich wnuków. We Wzgórzu Bzów wnuk bohaterów książki próbuje się za nich wypłakać, wysmucić, ale też wyjść na jaśniejszą drogę, zktórej lepiej widać przeszłość.Ireneusz Staroń (1991) ` doktor nauk humanistycznych, krytyk, historyk literatury polskiej XX wieku, prozaik, recenzent miesięcznika `Nowe Książki`. Wykłada na Studiach Literacko-Artystycznych UJ. Od 2015 r. juror Nagrody Literackiej Czterech Kolumn. Wlatach 2021`2022 sekretarz redakcji, aod 2023 r. zastępca redaktora naczelnego kwartalnika `Nowy Napis`. Współautor (wraz zPauliną Subocz-Białek) książek: Nadkolory inadaromaty. Schulz, Mueller, Blecher (2017), Nostalgiczna pieśń powrotu. Otwórczości Floriana Czarnyszewicza (2020), Poza mapą. O`Nadberezyńcach` Floriana Czarnyszewicza (2020, 2021). Autor monografii Fuga irap. Opoezji Krzysztofa Koehlera zlat 1986`1998 (2023). Nominowany do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza (2021).