DZIEDZICTWO EUROPEJSKIE I PRZYSZŁOŚĆ EUROPY

Pojęcie `dziedzictwo europejskie` weszło do obiegu publicznego dopiero niedawno dzięki instytucjom i dokumentom Unii Europejskiej (UE). Kiedy` Są trzy konkurujące ze sobą daty.W 2002 roku Komisja Europejska ustanowiła Nagrodę Dziedzictwa Kulturowego, przyznawaną przez organizację pozarządową Europa Nostra. Każdego roku otrzymuje ją około trzydziestu inicjatyw w dziedzinie ochrony, ulepszania i adaptacji do nowych zastosowań dziedzictwa kulturowego, a także w dziedzinie badań nad nim, edukacji, szkoleń i podnoszenia świadomości jego roli. Chociaż termin `dziedzictwo europejskie` nie został użyty, chodzi tu wyraźnie o dziedzictwo kulturowe Europy.W 2005 roku sześć krajów należących do Unii Europejskiej postanowiło, z inicjatywy Francji, utworzyć znak `Dziedzictwo europejskie`. Po raz pierwszy został przyznany 19 marca 2007 roku, z okazji pięćdziesiątej rocznicy podpisania Traktatu rzymskiego. Cztery lata później otrzymało go sześćdziesiąt osiem obiektów w dziewiętnastu krajach.W 2013 roku, w ramach programu `Kreatywna Europa`, Komisja Europejska sama zaczęła przyznawać znak `Dziedzictwo europejskie`. Wydaje się, że jej kryteria są bardziej restrykcyjne. Lista oznakowanych obiektów liczy zaledwie dwadzieścia dziewięć pozycji (tylko kilka znajdowało się na poprzedniej liście). Można jednak powiedzieć, że termin `dziedzictwo europejskie` wszedł odtąd do słownictwa organów UE i że samo dziedzictwo zostało przez nią oficjalnie zaakceptowane.Uznanie to nastąpiło zatem około pięćdziesięciu lat po przyjętej w Hadze 14 maja 1954 roku z inicjatywy UNESCO `Konwencji o ochronie dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego`, która wprowadziła do prawa międzynarodowego pojęcie `dziedzictwo ludzkości`. I tyleż lat po zawartej w Paryżu 19 grudnia 1954 roku z inicjatywy Rady Europy Europejskiej Konwencji Kulturalnej. Artykuł 5 tej Konwencji jest dla nas szczególnie ważny: `Każda z umawiających się stron uzna znajdujące się pod jej kontrolą dobra o europejskiej wartości kulturowej za stanowiące integralną część wspólnego dziedzictwa kulturowego Europy, podejmie niezbędne środki w celu ich ochrony i ułatwi do nich dostęp`. To właśnie w tym dokumencie pojęcie `wspólne dziedzictwo kulturowe Europy` weszło do języka prawa.Napisany po francusku tekst niniejszy ukazał się pierwotnie w przekładzie angielskim European Heritage and the Future of Europe jako przedmowa do: Andrzej Jakubowski i in. [wyd.], Cultural Heritage in the European Union. A Critical Inquiry into Law and Politics, Brill Nijhoff, Leide `Boston, 2019, s. IX-XXI.