EFEKT HUMORYSTYCZNY W DOWCIPACH WERBALNYCH Z PERSPEKTYWY LINGWISTYKI KOGNITYWNEJ

Humor i poczucie humoru to złożone zjawiska o charakterze psychicznym, społecznym, etnokulturowym, historycznym, pragmatycznym, w szczególności jednak lingwistycznym, stanowiące ważny atrybut ludzkiej egzystencji, pozwalające człowiekowi spoglądać z dystansem na otaczającą rzeczywistość i problemy dnia codziennego.W publikacji osadzonej w nurcie lingwistyki kognitywnej odsłonięto mechanizmy powstawania efektu humorystycznego i sposobów rozumienia materiałów humorystycznych na przykładzie dowcipów na materiale pochodzącym ze źródeł polsko-, niemiecko-, rosyjsko- i anglojęzycznych, przetestowanym w grupach Polaków, Niemców i Rosjan. W analizie wykorzystano teorię niespójności skryptów, teorię integracji pojęciowej, podstawy gramatyki kognitywnej, elementy teorii metafor konceptualnych oraz bazę FrameNet (opracowaną w Międzynarodowym Instytucie Informatyki w Berkeley). W książce ukazano podobieństwa i różnice w sposobach rozumienia dowcipów pochodzących zarówno ze źródeł rodzimych, jak i obcych przez badanych odbiorców, na podstawie ilościowej i jakościowej analizy porównawczej wyników indywidualnych, grupowych i zbiorczych, ustalenie stopnia zrozumienia, akceptacji i podobania się dowcipów w poszczególnych grupach osób badanych, analizę komentarzy udzielonych przez te osoby oraz ustalenie hierarchii dowcipów w poszczególnych podzbiorach i ich hierarchii globalnej. Lektura książki pozwala odkrywać świat omawianych w niej dowcipów zarówno z perspektywy własnej, jak i przez pryzmat ich odbioru przez osoby trzech narodowości.