POLITYKA PUBLICZNA WOBEC ZABYTKÓW NIERUCHOMYCH W POLCE DOŚWIADCZENIA-REGUŁY-MODEL

Niniejsza książka prezentuje doświadczenia, reguły i model polityki publicznej wobec zabytków nieruchomych w Polsce. Stanowi kompendium wiedzy o teorii, działaniach faktycznych, historii oraz współczesności polityki publicznej, administracji i prawa w obszarze ochrony tych zabytków i opieki nad nimi. Analizuje i opisuje warunki, cele i wyniki działań publicznych (państwowych, samorządowych, społecznych) w tych kwestiach. Jej główną osią jest analiza instytucjonalna oraz analiza rozwoju polityki wobec dziedzictwa kulturowego w obszarze zabytków nieruchomych w Polsce z perspektywy międzynarodowej i z uwzględnieniem specyfiki sytuacji w województwie mazowieckim. Prezentuje interdyscyplinarną i kompleksową wiedzę. Polityka wobec dziedzictwa kulturowego jest to formalne rozwiązanie instytucjonalne dla państwa i społeczeństwa oraz działanie podmiotów tej polityki, które ma na celu ustanowienie i przekazanie następnemu pokoleniu narodowego (państwowego) dziedzictwa kulturowego, kulturalizację w jego zakresie i wykorzystanie go do różnych współczesnych funkcji. Ma ona charakter polityki parasolowej dla siedmiu polityk szczegółowych o charakterze wertykalnym, czyli: polityki wobec zabytków nieruchomych (której dotyczy praca), polityki wobec zabytków ruchomych, polityki wobec zabytków archeologicznych, polityki wobec dziedzictwa niematerialnego, polityki wobec dziedzictwa o wyjątkowej wartości, polityki wobec dziedzictwa trudnego i polityki wobec dziedzictwa zagrożonego. Ma ona także charakter polityki horyzontalnej dla innych działań państwa. Politykę wobec zabytków nieruchomych na gruncie polskim nazwać można polityką ochrony zabytków nieruchomych i opieki nad zabytkami nieruchomymi, względnie polityką w obszarze lub względem tego rodzaju zabytków. Głównym ustaleniem pracy badawczej jest identyfikacja dwóch podstawowych reguł architektury systemu instytucjonalnego polityki wobec zabytków nieruchomych w Polsce, którymi są zasada superpozycji i zasada pomocniczości. Reguły te implikują warunki i drogę do sukcesu analizowanej polityki. Inne ustalenia pracy wskazują, iż polityka wobec zabytków nieruchomych w Polsce oparta jest na wartościach aprobowanych społecznie, że jej metawartościami są kultura polska i naród polski, iż ma ona proweniencję społecznikowską i historię od czasów XIX w., że jej rozwój miał charakter innowacyjno-dyfuzyjny i inkrementalny, a także, iż polityka ta oparta jest na systemie ochrony zabytków i filarach opieki nad zabytkami tworzonych przez podmioty z sektora publicznego, obywatelskiego i prywatnego.