JOSEPH ROTH: PISARZ ŚRODKA (ALE ZŁOTEGO ŚRODKA)

Joseph Roth, najlepiej znany z Marsza Radetzky`ego, niemal epickiej wizji umierającego imperium cesarstwa Habsburgów, był również ` co może wydawać się paradoksem ` znakomitym reportażystą i felietonistą, bystrym i wnikliwym, obdarzonym socjologiczną intuicją analitykiem zjawisk społecznych. Także zzebranych w tej książce tekstów Roth wyłania się jako pisarz pełen paradoksów. Odwrócony w stronę przeszłości, kultywujący mit monarchii austro-węgierskiej, pozostaje głuchy na wyzwania nowoczesności, gdy tymczasem jego zaakceptowane wykorzenienie, nomadyczny sposób życia, status `człowieka wielomiejscowego` czyni go bohaterem czasów obecnych. Uznawany za `proroka żydowskiego losu`, nie kryje swojej niewiary. Stara się stawać po stronie wykluczonych, wegetujących na społecznym marginesie, nie umie jednak pozbyć się niektórych dawnych uprzedzeń i stereotypów. Wydaje się w swoich upodobaniach i wrażliwości bardzo konserwatywny, potrafi jednak interesująco pisać o kinie i filmie. Jest bystrym obserwatorem drobnych, konkretnych zjawisk, a równocześnie nie stroni od tego, by nadać im sens symboliczny. prof. Aleksander Fiut