ĆWICZENIA Z PODZIWU

Emil Cioran (1911`1995), światowej sławy rumuńsko-francuski filozof, mizantrop i sceptyk paradoksalnie kochający życie właśnie za jego (jak uważał) brak sensu, w tym tomie daje wyraz podziwowi dla twórczości autorów, którzy go po części ukształtowali. Eseje o nich i krótkie ich portrety powstawały przez prawie trzydzieści lat, aż zostały zebrane w całość wydaną w 1986 roku. Tom zawiera czternaście tekstów o innych i dwa o samym autorze. De Maistre, Valry, Beckett, Saint-John Perse, Eliade, Caillois, Borges i inni są okazją do `ćwiczenia się` w podziwie ` bo mizantropowi i sceptykowi nie przychodzi on łatwo. Nie są to oczywiście `monografie` tych twórców, lecz okazje do wypowiedzenia własnych myśli jak ta, że `nie ma podstaw, by uznawać dobro za najwyższy atrybut boskości`. Dekonstruując wszakże de Maistre`a, Cioran konkluduje, że myśl jego idola jest `żywa o tyle, o ile budzi nasz wstręt i zbija z tropu`. Przewrotność tego podziwu uwidacznia się też w opinii o Valrym: `Być zrozumianym za życia to prawdziwe nieszczęście dla pisarza. Valry był rozumiany już za życia`. Ćwiczenia z podziwu, przy którym gimnastykuje się autor tego tomu, będą więc wyzwaniem także dla intelektualnej kondycji czytelnika, zwłaszcza gdy natrafi on na zdania negujące jego trud podziwiania: `pisarz to ktoś niespełna rozumu, kto leczy się fikcją słów`, a `pisanie jest ułomnością`. Zajęcia na Cioranowskiej siłowni nie są łatwe.