AFTER YEAR ZERO. GEOGRAPHIES OF COLLABORATION

Książka dopowiadająca wątki wystawy `After Year Zero`, przygotowanej przez Annett Busch i Anselma Franke w 2013 roku w berlińskim Haus der Kulturen der Welt, a w 2015 rozbudowanej w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Jej temat to relacje między powojenną, wyzwalającą się z kolonializmu Afryką a Zachodem.Tytułowy `rok zero` to rok 1955 i zorganizowana w indonezyjskim Bandungu `Konferencja solidarności Azji i Afryki` oraz początki Ruchu Państw Niezaangażowanych, ale `latami zerowymi` w tej opowieści są także rok zakończenia drugiej wojny, czy kolejne daty wyznaczające koniec kolonialnych zależności afrykańskich państw. Innym symbolem zestawiającym historię `pierwszego` i `Trzeciego świata` jest `kurtyna` ` znana nam dobrze żelazna i ta `kolorowa`, jak określano głęboki podział między światem ludzi białych i kolorowych. `Rok zero` to także utopia `nowego początku`, odcięcia przeszłości ` co nigdy się nie udaje, a już zwłaszcza wtedy, gdy ta przeszłość jest tragiczna i naznaczona przemocą. `Przeszłość zawsze zostawia ślad` ` mówi Annett Busch. `Interesowało nas napięcie między ambitnym planem budowania wszystkiego od nowa a potrzebą współpracy, między starymi i nowymi sojuszami zawiązywanymi po obu stronach kolorowej kurtyny.`Dla twórców wystawy i redaktorów książki jednym z kluczy do opowieści o powojennej Afryce i o jej zmieniającej się tożsamości są artystyczne i kulturalne czasopisma, które tę tożsamość budowały. Dla francuskojęzycznej Afryki były to założony w 1947 roku w Paryżu kwartalnik `Prsence Africaine`, kluczowy dla panafrykanizmu oraz idei Ngritude (pisali tu m.in. Aim Csaire, Lopold Sdar Senghor, Albert Camus, Jean-Paul Sartre i Michel Leiris) czy marokańskie pismo `Souffles`, wydawane w Rabacie po francusku i arabsku (1966-1972), od początku lat 70. bardzo zaangażowane w sprawę palestyńską. Z kolei założony w 1957 `Black Orpheus` był pierwszym anglojęzycznym afrykańskim pismem literackim, kluczowym dla kultury Nigerii (jeden z jego autorów to późniejszy noblista Wole Soyinka).Jeszcze inny przykład to międzynarodowe lewicowe pismo `Tricontinental`, założone na Kubie w 1966 roku czy ważny dla afrykańskiej diaspory magazyn `Transition`, powstały w Ugandzie w 1961 roku, a 30 lat później reaktywowany w USA. Pismom tym teksty w książce poświęcają Denis Ekpo, Lotte Arndt, Clare Davies, Nida Ghouse i Bongani Madondo, który pisze także o muzyce popularnej. Afrykański jazz to temat autorów z RPA, Maxa Annasa i Gary`ego Minkleya, o `czarnej elegancji` i latach 80. w muzyce pisze natomiast krytyk i filmowiec z Zimbabwe, Charles Tonderai Mudede. Poeta, znawca jazzu i Black Radical Tradition, Fred Moten, tłumaczy, że historia się nie powtarza ` ale się rymuje. Poza esejami (wraz z `programowym` tekstem Anselma Franke i wychodzącym od senegalskiego filmu esejem Annett Busch), książka zawiera także krótkie prezentacje 19 artystów i grup artystycznych, wśród których są John Akomfrah, Kader Attia, Jihan El-Tahri, Kiluanji Kia Henda, Daniel Kojo Schrade czy Otolith Group (Kodwo Eschun i Anjalika Sagar).