RURARZ, SPASOWSKI ŻYWOTY RÓWNOLEGŁE. WOKÓŁ UCIECZEK AMBASADORÓW PRL W GRUDNIU 1981 R. TOM 2 19812007

`Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce miało przynajmniej dwie konsekwencje w sferze dyplomatycznej, których nie spodziewała się ekipa gen. Wojciecha Jaruzelskiego. 19 grudnia 1981 r. o azyl polityczny w Stanach Zjednoczonych poprosił Romuald Spasowski, ambasador PRL w Waszyngtonie. Cztery dni później na podobny krok zdecydował się polski przedstawiciel w Tokio Zdzisław Rurarz, który został szybko przewieziony do USA. Obie ucieczki wywarły wielkie wrażenie na polskiej i światowej opinii publicznej. Dlaczego dyplomaci zdecydowali się na tak radykalne posunięcie` Dlaczego postanowili zerwać z systemem, któremu służyli przez kilkadziesiąt lat` Czy kluczowe okazały się nakaz sumienia i niezgoda na siłowe zdławienie `Solidarności`` Czy w grę wchodziły bardziej prozaiczne względy osobiste` A może istotną rolę odegrały zachodnie (i nie tylko) służby specjalne` Książka jest próbą odpowiedzi na te pytania.Tom drugi skupia się na konsekwencjach obu ucieczek oraz na opisie aktywności zbiegłych dyplomatów jako emigrantów. Prośby o azyl implikowały nie tylko skandal dyplomatyczny, lecz także konkretne działania komunistycznego wymiaru sprawiedliwości i służb specjalnych. Doprowadziło to do zaocznego skazania `zdrajców` na karę śmierci, a zarazem do intensywnych prób inwigilacji i ustalenia miejsca zamieszkania zbiegów. Tymczasem zarówno Rurarz, jak i Spasowski przez całe lata osiemdziesiąte angażowali się w publiczną krytykę polskiej rzeczywistości, a przy tym - w wyjaśnianie własnych motywów postępowania. Czynili to w nieco innej formie: ten pierwszy był skoncentrowany na wystąpieniach publicznych i publicystyce, ten drugi zaangażował się przede wszystkim w przygotowanie jednej, dużej publikacji rozliczeniowej. Byli ambasadorzy starali się również reagować na zmieniajacą się sytuację geopolityczną na świecie, po 1989 r. sytuowali się jednak na marginesie życia publicznego: zarówno amerykańskiego, jak i emigracyjnego oraz polskiego. W podsumowaniu autor stara się - na podstawie ustaleń poczynionych w obu tomach - przedstawić całościową koncepcję procesu decyzyjnego, który doprowadził do ucieczek dyplomatów.`