ESEJ O CZŁOWIEKU

Jeden z najwybitniejszych XX-wiecznych filozofów niemieckich Ernst Cassirer (1874`1945) przeszedł do historii jako teoretyk `form symbolicznych`. Jego monumentalna Philosophie der symbolischen Formen (Filozofia form symbolicznych, 1923`1929) nie została (i zapewne już nie zostanie) przełożona na język polski, ale Esej o człowieku stanowi poniekąd skrót tamtego dzieła i jego uaktualnienie napisane w innym czasie (1944), w innym języku i w innym miejscu (w USA, Cassirer bowiem, żydowskiego pochodzenia wrocławianin, w 1933 roku wyemigrował z Niemiec). Autor, zaliczany do neokantystów, postrzega formy symboliczne jako swoistą sieć narzuconą na rzeczywistość i pośredniczącą w jej postrzeganiu. Człowiek nie żyje już w świecie fizycznym, lecz w symbolicznym: w świecie języka, mitu, religii, sztuki, nauki` Nie odnosi się bezpośrednio do rzeczywistości, nie stoi wobec niej `twarzą w twarz`. Ta sieć to echo Kantowskich form naoczności i kategorii intelektu `nakładanych` na `rzecz w sobie`, a zarazem umożliwiających w ogóle jakiekolwiek poznanie. Cassirer uprawia jednak raczej antropologię niż metafizykę. Bardziej niż wyjaśnianie tego odwrócenia `naturalnego porządku` zajmuje go działalność ludzkiego animal symbolicum wewnątrz `sieci`. Najwyżej sytuując w kulturze naukę, jest świadkiem i komentatorem jej gwałtownego rozwoju w pierwszych dekadach XX wieku, ale stara się ją ujrzeć w całokształcie `form symbolicznych`.