Narodowa potrzeba czytania

szwecja_czyta_okladka_mala_1

Dlaczego Szwedzi czytają więcej książek niż Polacy? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta, jest złożona i obejmuje wiele zagadnień – można jej szukać w książce „Szwecja czyta. Polska czyta”, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej, pod redakcją Katarzyny Tubylewicz i Agaty Diduszko-Zyglewskiej.

Katarzyna Tubylewicz przeprowadziła czternaście wywiadów z ludźmi, którzy w Szwecji zajmują się zawodowo pisaniem i wydawaniem książek, sprzedażą, bibliotekarstwem, promowaniem czytelnictwa. Stworzyła tym samym rodzaj podręcznika dobrych praktyk. I to stanowi pierwszą część książki. W drugiej części możemy przyjrzeć się sytuacji panującej w Polsce –  znajdziemy tutaj siedem rozmów przygotowanych przez Agatę Diduszko-Zyglewską.

Dla miłośników książek i tych, którym nie jest obojętna sytuacja na rynku wydawniczym, księgarskim, dla których ważny jest stan i poziom czytelnictwa w Polsce – książka ta może stanowić fascynującą lekturę. Zawartych tutaj jest także wiele cennych myśli, refleksji, opisów działań i praktycznych rozwiązań. Mechanizmy, które funkcjonują w Szwecji, w obrębie np. wydawania książek i promowania czytelnictwa, są bardzo ciekawe i inspirujące.

Szwedzi rozumieją dlaczego czytanie jest bardzo ważne, być może właśnie dlatego dobrze działa tam system wspierania twórców, wydawców, księgarzy i czytelników. Prężnie funkcjonującą organizacją jest Związek Pisarzy i Tłumaczy, lobbujący na rzecz autorów, zdolny do negocjowania umów i honorariów, do obrony praw tłumaczy literatury pięknej.
Szwedzi uwielbiają także rozmawiać o książkach, dlatego tak dużym powodzeniem cieszą się w tym kraju festiwale literackie, spotkania autorskie, kluby książki. Stefan Ingvarsson, krytyk literacki, publicysta, tłumacz literatury polskiej, szef programowy festiwalu literackiego Stokholm Literature, mówi: „Tradycja Dni Ksiązki narodziła się w Malmö w latach trzydziestych XX wieku i była reakcją na palenie książek w nazistowskich Niemczech. Idea promowania książek w ten sposób rozprzestrzeniła się tak bardzo, że dziś właściwie w każdym szwedzkim mieście odbywa się taki dzień.” Także w każdej gminie znaleźć można bibliotekę, zobowiązuje do tego ustawa biblioteczna.
Opowieści i wspomnienia rozmówców Katarzyny Tubylewicz poruszają, dowodzą także tego, jak ważna jest rola choćby bibliotekarzy w całym systemie czytelniczym, a także w ogóle rola bibliotek. Z książki możemy się dowiedzieć jak działają biblioteki w Szwecji, w jaki sposób Szwedzi starają się docierać do czytelników, także tych, którzy książek nie znają. To naprawdę inspirujące i motywujące. Działa tam na przykład łódź biblioteczna, czyli pływająca biblioteka, która od 1953 roku prowadzi działalność na wyspach Archipelagu Sztokholmskiego. W każdym porcie zatrzymuje się na godzinę, a w swoich zbiorach ma trzy tysiące tytułów.

Recenzje książek to ważna sprawa. Największa gazeta codzienna, „Dagens Nyheter”, publikuje dwie, trzy recenzje dziennie. Ciekawym zjawiskiem jest również wpieranie przez Państwo księgarni, mogą się one ubiegać o środki na np. organizację spotkań literackich, jako miejsca kulturotwórcze. W Szwecji istnieje także ktoś taki, jak coach czytelnictwa (powołany przez Kulturrådet), czyli osoba będąca atorytetem dla młodych ludzi i mająca wpływ na ich stosunek do czytania. Jest również ambasador czy ambasadorka czytania. Obecnie rolę tę pełni Johanna Lindbäck, pisarka, która między innymi redaguje artykuły o czytelnictwie, robi programy radiowe, ma spotkania w szkołach.

Jak widać – Szwedzi lubią czytać, są świadomi wartości, jaką niesie literatura i aby wspierać to zjawisko, działają na wielu polach.

Magdalena Bartnik

szwecja_czyta_okladka_mala_1


Szwecja czyta. Polska czyta

pod redakcją Katarzyny Tubylewicz i Agaty Diduszko-Zyglewskiej

Wydawnictwo Krytyki Politycznej

Warszawa 2015

ISBN 978-83-64682-62-9

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Required fields are marked *

Możesz użyć następujących tagów oraz atrybutów HTML-a: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>